Historie Innowatorów
AHK: Anna Zakrzewska i Róża Jarmuł
Połączyło je wspólne działanie
Spotkały się w Polsko-Niemieckiej Izbie Przemysłowo-Handlowej. Pracują co prawda w jednym dziale ale w różnych miastach – Ania pracuje w Poznaniu, a Róża w Warszawie. Wspólnie w ramach Izby realizowały projekt dla instruktorów praktycznej nauki zawodu, związany z rozwojem kompetencji zawodowych w obszarze kształcenia dualnego w Polsce. Projekt skierowany był do instruktorów praktycznej nauki zawodu, a jego celem było przekazanie wiedzy na temat metod pracy z uczniem oraz praktycznych rozwiązań stosowanych w Niemczech podczas realizacji kształcenia dualnego. Na kanwie spotkań z instruktorami i rozmów okazało się, że temat komunikacji i motywacji jest jednym z głównych wyzwań. Instruktorzy fachowo i technicznie są bardzo dobrze przygotowani do zawodu, ale od strony kompetencji ponadfachowych, miękkich, komunikacyjnych, budowania relacji – zupełnie nie. To grupa, która jest zostawiona w tych aspektach samym sobie. Słyszą zwykle: „Dacie radę się dogadać!”.
Na co dzień w ramach spotkań z nauczycielami, słyszały o problemach, jakie mają podczas zajęć praktycznych, czy egzaminów. Najwięcej pytań z sal szkoleniowych dotyczyło nie samego obszaru nauczania, a kwestii komunikacyjnych, motywacyjnych. Instruktorzy ze świetną wiedza fachową, jednak często bez doświadczenia w pracy z młodzieżą i bez wsparcia szkoleniowego w tematach ponadfachowych, rzuceni byli na głęboką wodę. Musieli radzić sobie we własnym zakresie, często intuicyjnie.Właśnie tu chciały ich wesprzeć i uzupełnić potrzebną wiedzę w ramach innowacji, którą teraz tworzą. Pojawił się pomysł, by dotychczasowe działania na rzecz komunikacji poszerzyć i tak powstała innowacja – z połączenia tego, co robią na co dzień.
KOMUNIKACJA obszarem zainteresowania niemal od zawsze
Jestem psychologiem, trenerem, od 16 lat zajmuję się rozwojem pracowników w różnych obszarach. Wybór kierunku studiów: psychologia, podyktowany był chęcią pomocy i pracą z ludźmi. Długo myślałam, że będę pracować w kontekście klinicznym, bardzo szybko weszłam w kontekst biznesowy. W zasadzie cała moja praca zawodowa jest związana z tematem rozwoju pracowników. Rozpoczęłam pracę w koncernie motoryzacyjnym, w dziale HR zajmowałam się najpierw tematami rekrutacyjnymi, a później też rozwojem pracowników. Po 5 latach pracy w zasadzie całkowicie przeszłam w obszar szkoleń i rozwoju kompetencji. Zawsze lubiłam obserwować, jak ludzie się komunikują i jak sama komunikacja przekłada się na ich pracę. Na bazie doświadczeń mogę śmiało stwierdzić, że najwięcej problemów w naszym życiu zawodowym i prywatnym jest wynikiem tego, że nie potrafimy się ze sobą komunikować. A przecież to właśnie konstruktywna komunikacja jest w codziennym życiu podstawowym warunkiem skuteczności, budowania relacji. Realizując na co dzień projekty kształcenia dualnego, patrzymy na naszych instruktorów i uczniów, obserwujemy i słyszymy, co się dzieje w ich komunikacji. Widzimy, że natrafiają trudności i że można ich w codziennej pracy wesprzeć za pomocą konkretnych narzędzi i wiedzy, żeby ta komunikacja w obie strony wspierała ich codzienne działania, pomagała motywować uczniów, a instruktorom ułatwiała radzenie sobie z codziennymi trudnościami. Widzimy dwie strony. Stwierdziłyśmy, że chcemy coś zmienić i stworzyć taki pakiet startowy w obszarze komunikacji właśnie.
Obszarem komunikacji zainteresowałam się przy okazji pracy z instruktorami, podczas tworzenia klas patronackich oraz organizacji egzaminów AHK. Jest to związane z tym, co robiłam wcześniej w Izbie – wspierałam przedsiębiorstwa w prowadzeniu klas patronackich w kształceniu dualnym – tworzeniu klas, przygotowaniu instruktorów i nauczycieli do tego, by potrafili uczniom przekazać wiedzę. Moje pierwsze zderzenie z tym, co instruktor robi w firmie i jakie ma zadania, było w Polsce ale też w Niemczech. Miałam przyjemność uczestniczyć w kursie dla instruktorów niemieckich. Ukończyłam taki kurs, jestem wykwalifikowanym instruktorem. Zobaczyłam wtedy, jak bardzo ta ścieżka różni się od formalnego kształcenia instruktorów w Polsce – jak różne są ich zadania, ale też bardzo podobne problemy. W obszarze komunikacji – problemy są praktycznie takie same. Dlatego też w Izbie staraliśmy się pokazywać nawzajem, jak wygląda edukacja instruktorów za zachodnią granicą. Bardzo często pojawiało się wspólne pytanie: Jak zmotywować do nauki i zaangażować uczniów? Jak zafascynować ich pewnymi aspektami? Ten obszar wydał mi się niezwykle ciekawy, a jeśli ktoś mówi mi o problemach, to niemal automatycznie szukam rozwiązania. Stąd też pomysł na innowację – żeby stworzyć poradnik, dla tych którzy szukają rozwiązań w trudnych sytuacjach komunikacyjnych.
O INNOWACJI
Tworzymy narzędzie – prosty poradnik komunikacji, który ma pokazać, że porozumienie i skuteczna komunikacja między instruktorem i uczniem jest możliwa. Choć wymaga zmiany perspektywy, nastawienia i przekonania w relacji instruktor-uczeń. Chcemy pokazać, że instruktor, zmieniając swój sposób komunikacji, ma wpływ na kształt relacji z uczniem. Stawiając w komunikacji na słuchanie i empatię, chcą zachęcić do zrezygnowania ze stereotypów, na zasadzie “a z tymi młodymi to się dzisiaj nie da” i przerzucenia ciężaru na to, co mogą zrobić w komunikacji, by dać przestrzeń do zmiany. Nasza innowacja pokazuje, że drobnymi krokami mogę mieć wpływ na to, jak komunikuje się z innymi, a przez to zmieniać sposób w jaki inni reagują na mnie.
Chcemy zachęcać do małej rewolucji – do tego, by znaleźć czas, usiąść na spokojnie, poczytać, obejrzeć film, przemyśleć pewne rzeczy i próbować w praktyce. Tworzymy coś, co może pobudzić do refleksji i zainspirować do tego, że można inaczej.
Doświadczenie z procesu inkubacji
Udział w Pojutrze 2.0 jest dla nas bardzo cennym doświadczeniem, zarówno w podejściu do innowacji, ale też samej pracy projektowej – organizacji i planowania, bo nie jest to jedyny temat, którym się zajmujemy. Zobaczyłyśmy też, czego niedoszacowałyśmy – czasu potrzebnego na organizację i dokumentację. Niezwykle cenne były spotkania z ludźmi, którzy wspierali nas w realizacji projektu. To doświadczenia, które jesteśmy w stanie wykorzystać w każdym kolejnym naszym działaniu. Dostałyśmy ciekawe opinie od Ekspertki ds. Metodyki: Agnieszki Kozłowskiej – cenne uwagi i rzeczy, które w nas zostaną, taka wartość dodana.
Był taki moment, w którym byłyśmy i reżyserkami i operatorkami kamery i dźwięku jednocześnie. Z dzisiejszej perspektywy powiemy ‘never ever ” – są rzeczy, które można zoptymalizować, przykładowo zlecić nagranie filmików, dzięki czemu można skupić się na innych tematach. Dużym wyzwaniem było dla nas też to, że okres testowania przypadł na okres urlopowy. Naszą grupą docelową są osoby pracujące w zakładach produkcyjnych więc często zdarzają się korytarze urlopowe. Nie przewidziałyśmy tego.
Dużym doświadczeniem jest też praca etapowa – najpierw stworzyliśmy pierwszy rozdział, filmy, później testowanie. Rewolucji nie było. Pewnie gdybyśmy tworzyły naszą innowację raz jeszcze, to najwięcej pracy przełożyłybyśmy na początek, a nie na środek. Koncepcja bardzo nam się rozwijała – założyłyśmy, że podręcznik będzie miał 50 stron, a finalnie ma prawie 90. I tak nasza koncepcja się rozrasta.
Pierwsza ale NIE OSTATNIA innowacja
Jest to nasza pierwsza innowacja i póki co jedyna.
Chciałybyśmy zgłosić swój nowy pomysł w kolejnym naborze POPO. W tym samym temacie ale innym ujęciu – mocno związanym z kształceniem dualnym skierowanym do innej grupy docelowej. Chcemy podjąć temat zacierania różnic w dostępności do poszczególnych zawodów ze względu na płeć. W kształceniu dualnym jest dosyć istotny temat, bo cały czas brakuje fachowców na rynku. Z kolei z naszych doświadczeń wynika, że ani dziewczynki ani rodzice, nie myślą o tym, że dziewczynka może zostać przykładowo mechatroniczką, czy inżynierką. Chciałybyśmy wesprzeć dziewczynki właśnie w tym temacie.
W AHK Polska wprowadzamy przedsiębiorstwa w świat nowoczesnego kształcenia zawodowego. Doradzamy, jak założyć klasę patronacką i certyfikujemy według międzynarodowych standardów. Wiemy jak ważną rolę w kształceniu zawodowym odgrywają instruktorzy zawodu. I właśnie dla nich tworzymy innowację.
Anna Zakrzewska
Psycholog z 16 letnim doświadczeniem w tworzeniu, przygotowywaniu i prowadzeniu szkoleń z zakresu rozwoju kompetencji miękkich, takich jak zarządzanie, komunikacja interpersonalna, rozwiązywanie problemów, współpraca w zespole. Certyfikowany Coach ICC pracujący indywidualnie nad wspieraniem rozwoju swoich klientów, poszukiwaniem nowych rozwiązań w ich codziennej pracy. Absolwentka Szkoły Analizy Transakcyjnej. Pracuje z różnymi grupami docelowymi, zarówno z kadrą kierowniczą, specjalistami, kadrą kierowniczą na produkcji. Od niemal trzech lat wdraża i samodzielnie prowadzi projekty z zakresu kształcenia dualnego w ramach 5 zawodów dla Volkswagen Poznań Sp. z o.o. Organizuje egzaminy zawodowe dla uczniów klas patronackich w zawodach technicznych. Współpracuje przy tym ściśle z instruktorami praktycznej nauki zawodu.
Róża Jarmuł
Na co dzień zajmuje się organizacją szkoleń i prowadzeniem projektów kształcenia zawodowego dla przedsiębiorstw. Posiada wieloletnie doświadczenie w realizacji projektów edukacyjnych, m.in. tworzenia i opieki nad klasami patronackimi realizującymi kształcenie dualne. Odbyła specjalistyczne szkolenie dla instruktorów praktycznej nauki zawodu w Berlinie (Ausbildung der Ausbilder) oraz zdała egzamin potwierdzający kwalifikacje niezbędne do pełnienia funkcji instruktora w niemieckich przedsiębiorstwach. Od 2016r. prowadzi szkolenia dla instruktorów praktycznej nauki zawodu w oparciu o niemiecki program kształcenia AEVO.
INNOWACJA: Mistrz i uczeń – poradnik rozwiązywania trudnych sytuacji
Innowacja „Mistrz i uczeń – poradnik rozwiązywania trudnych sytuacji” ma na celu podniesienie kompetencji komunikacyjnych wśród instruktorów praktycznej nauki zawodu oraz opiekunów praktyk co pozwali im m.in. na skuteczne prowadzenie rozmów, rozwiązywanie konfliktów i pracy z grupą.
Podstawą będzie podręcznik do samokształcenia wraz z filmami i wywiadem do odsłuchania. Przedstawimy w nim sytuacje problemowe i możliwe sposoby radzenia sobie z nimi. Wykorzystamy przypadki z codziennej pracy instruktorów i opiekunów, pokazując sytuacje problemowe pojawiające się w kształceniu zawodowym. Elementem podręcznika będzie test kompetencji komunikacyjnych z opisami wyników do własnej analizy. Do każdego zagadnienia przygotowany będzie zestaw ćwiczeń do samodzielnej pracy. Oprócz tego najważniejsze zagadnienia i narzędzia do zastosowania podczas pracy z uczniami będą przygotowane w postaci „ściąg” – kart pokazujących „instrukcję” postępowania w konkretnych sytuacjach, np. „radzenie sobie z zastrzeżeniami ucznia”.
Całość rozwiązania zostanie przedstawiona w przejrzysty sposób w formie podręcznika (dostępnego online oraz w wersji do wydrukowania) wraz z prostą instrukcją użytkowania. Z rozwiązania będą mogli samodzielnie korzystać odbiorcy oraz inne grupy zainteresowane tematyką pracy z uczniem np. opiekunowie praktyk, nauczyciele zawodu, kierownicy praktyk, doradcy zawodowi.