Nieważne co wiesz, ważne jak szybko się uczysz.
Obecnie nie jest ważne co wiesz, a to, jak szybko jesteś w stanie się uczyć (Kiyosaki, Lechter, 2013). Dlatego właśnie uczenie się jest jedną z najważniejszych kompetencji społecznych XXI wieku, a jednocześnie obszarem istotnie zaniedbywanym (Musiał 2014). To sprawia, że szczególnie istotne jest, aby stworzyć takie środowisko, które będzie sprzyjało owemu uczeniu się. Mówi się tu zarówno o środowisku uczącym, środowisku uczenia się, jak i środowisku aktywnego uczenia się.
Samo otoczenie pozwala na istotną zmianę w edukacji. Jak pokazują badania Nissim i in. (2016) przeprowadzone w klasach aktywnego uczenia się „ponad 80% badanych stwierdziło wysoki wzrost kreatywności, motywacji, zdolności do uzyskiwania wyższych ocen i zaangażowania w zajęcia podczas nauki w nowym środowisku edukacyjnym. Znacząco wyżej ocenili praktyki i rozwiązania w nowych klasach w porównaniu z tradycyjnymi i postrzegali pracę w nich jako odpowiednią i lepszą, w zakresie wielu umiejętności XXI wieku. umiejętności XXI wieku”.
Jak wskazuje Nowak (2015) „Organizowanie uczniom pola do doświadczeń wymaga również zmian w aranżacji przestrzennej klas. To, w jaki sposób nauczyciel i uczniowie wykorzystują przestrzeń klasy, czy mają swobodny dostęp do pomocy naukowych oraz możliwość dowolnej adaptacji powierzchni sali do aktualnych potrzeb wpływa na klimat uczenia się, wzajemną komunikację i sprawia, że uczniowie sami mogą decydować o miejscu pracy, partnerze do współpracy i formie realizacji zadań.”
Dlatego też, skupiamy się tu na przestrzeni szkolnej, tj. wystroju i wyposażeniu klas, korytarzy, otoczenia, które wspierają uczniów w procesie uczenia się.
Jak stworzyć środowisko wspierające aktywne uczenie się?
Co w takim razie zrobić, aby stworzyć środowisko wspierające aktywne uczenie się? Badania Thomasa i Browna (2011) sugerują trzy główne obszary:
- bazowanie na zainteresowaniach uczącego się – sprzyja ciekawości poznawczej uczniów i pozwala odejść od nieskutecznego nauczania w formie „transmisji” od nauczyciela do ucznia,
- pobudzenie i wykorzystanie wyobraźni uczniów – nie tylko pozytywnie wpływa na ich kreatywność, ale także zwiększa zaangażowanie podczas lekcji,
- uwzględnienie ograniczeń z jakimi mierzą się uczniowie – przestrzeń powinna charakteryzować się jak największą dostępnością dla uczących się o różnych potrzebach.
W ramach samego designu przestrzeni można zwrócić uwagę na cztery ważne obszary (https://www.demcointeriors.com/blog/create-active-learning-environments/):
- Mobilność i ruch: uczniowie i nauczyciele muszą mieć możliwość poruszania się po sali. Meble w sali muszą to umożliwiać, ważne aby można je swobodnie po sali przemieszczać i dostosować do różnych metod aktywnego uczenia się.
- Autonomia: często aktywna nauka w klasie i poza nią jest tworzona i prowadzona przez samych uczniów. Uczniowie powinni mieć możliwość samodzielnego tworzenia przestrzeni do nauki, której potrzebują. Do tego niezbędne jest wyposażenie, które pozwala uczniom na rekonfigurację przestrzeni tak, by mogła być wykorzystywana do wielu celów (np. pracy grupowej, samodzielnej, offline i online).
- Współpraca: zdolność do interakcji z rówieśnikami jest ważną częścią aktywnego środowiska uczenia się. Otoczenie powinno nie tylko sprzyjać współpracy, ale także niejednokrotnie do niej zachęcać, a nawet dyskretnie ją wymuszać.
- Technologia: w XXI wieku współpraca często odbywa się wirtualnie. Odpowiednie narzędzia mogą to ułatwić i przygotować uczniów do kariery zawodowej.
Inspirujące przykłady projektów
Pamiętaj, że ograniczeniem wielu szkół może być budżet. Celem naszych mikro innowacji jest poprawa edukacji w możliwie największej skali. Dlatego też szukamy rozwiązań, które łatwo mogą być wdrożone w jak większej liczbie placówek w Polsce.
1. Transformacja przestrzeni
Problem: Wiele placówek w Polsce, szczególnie w biedniejszych rejonach kraju, nie jest przystosowana do pracy zespołowej i kreatywnej. Dostępne są gotowe projekty, meble, wyposażenie. Istotną barierą jest budżet takich placówek. Ciekawym wyzwaniem może być zaprojektowanie rozwiązania które zamieni szarą i niefunkcjonalną infrastrukturę (np. meble) w narzędzia wspierające naukę.
Jak zamienić niewielkim kosztem to w to?
⇒ 
Źródło: www.kraków.wyborcza.pl Źródło: https://www.demcointeriors.com/
⇒ 
Źródło: www.masteredukacja.pl Źródło: www.boredpanda.com
2. Szkoła ucząca na każdym kroku
Problem: Szkoła to przestrzeń, w której zwykłe przedmioty, miejsca mogą być tak stworzone, żeby sprzyjać kreatywności, uczeniu się. Są szkoły, które już w tej chwili wdrażają takie projekty. Wyzwaniem może być taki design przestrzeni, aby dodatkowo wspierać uczniów w uczeniu się.
Jak zamienić niewielkim kosztem to w to?
⇒ 
Źródło: https://www.ojcowskastronamocy.pl/ Źródło: https://jump2math.ca/
Szkoła jako bezpieczne środowisko
Problem: Szkoła to miejsce, gdzie uczniowie spędzają 1/3 swojego dnia. Powinno to być miejsce, które daje komfort i bezpieczeństwo. Wyzwaniem tutaj może być takie zaprojektowanie przestrzeni, które sprzyjałoby np. ograniczeniu stresu uczniów, czy uzyskaniu wsparcia emocjonalnego.
⇒ 
UWAGA!
Jeśli twierdzisz, że dany wystrój klasy sprawi, że dzieci będą bardziej aktywne, czy mniej zestresowane to super! Pamiętaj tylko, że musisz udowodnić dlaczego tak jest i to zweryfikować.
Więcej porad znajdziesz na:
- https://www.youtube.com/watch?v=tT9-VqJQEB4
- https://www.bradley.edu/sites/it/departments/ldt/it-tools/sakai/principles/active-learning/
- https://www.nyu.edu/faculty/teaching-and-learning-resources/strategies-for-teaching-with-tech/best-practices-active-learning/steps-to-creating-an-active-learning-environment.html
- https://ciel.viu.ca/teaching-learning-pedagogy/engaging-your-students/creating-active-learning-environment
Bibliografia:
- Musiał, E., Nowe technologie a przyjazne środowisko uczenia się,
- Nissim, Yonit & Weissblueth, Eyal & Scott-Webber, Lennie & Amar, Shimon. (2016). The Effect of a Stimulating Learning Environment on Pre-Service Teachers’ Motivation and 21st Century Skills. Journal of Education and Learning. 5. 29. 10.5539/jel.v5n3p29.
- Nowak J., Środowisko uczące – (nie)doceniony obszar edukacji, [w:] Kruszko K, Nowakowska-Buryła I. (red.) Problemy edukacji wczesnoszkolnej. Perspektywa teoretyczna i rozwiązania praktyczne, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2015, s. 63-75, ISSN 0137-6136